Foto: Nel Wilkes
Kunstenaar: Kunstenaar: Szpisják Pál, Pásztó (1961), Hongarije
Locatie: Beethovenpark
Door: Jacques Visker
Ze staan sinds 2003 in het park tussen de flatgebouwen van Mozartlaan en Van Beethovenlaan, achter wooncomplex Parkhof. Vier meer dan manshoge eiken beelden die samen een beeldengroep vormen, De Levenscyclus. Een vrouw, een duivel en twee gestileerde palen met een vogel en een lotusbloem erop. Ieder beeld stelt een van de elementen voor: water, vuur, lucht en aarde. Pál (zijn voornaam) beitelde ze uit de stam van een 90 jaar oude eik uit het Matragebergte in Hongarije.
www.maassluis.nl/kunstwerkenkaart
Pál wist al vroeg dat hij beeldend kunstenaar wilde worden. Hij leerde het van zijn grote voorbeeld, zijn kunstleraar op de basisschool. In het voortgezet onderwijs kreeg hij jaren les van een bekend kunstschilder. Pál werd kunstleraar in het onderwijs en combineert dat sindsdien met zijn kunstenaarschap. Hij is in Hongarije overal bekend, in heel het land staan zijn beelden in de buitenruimte. Kunsthistoricus Zoltán Vécsi Nagy beschrijft Pál als een visionair. In zijn vrije werk, schilderijen en standbeelden, spelen visioenen een rol. Hout, steen, brons en kunststoffen bieden hem de mogelijkheden om zijn dromen en creatieve intenties om te zetten in zijn eigen individuele kunst. Zijn meest karakteristieke beelden maakt hij uit kromme, knoestige wortels en geblakerde, door de bliksem getroffen boomstronken, in felle kleuren beschilderd, deels glanzend gebronsd, expressionistisch, abstract en visioenen verbeeldend. Vaak hebben zijn sculpturen een relatie met de Bijbel of de mythologie, maar vooral verbeelden ze Páls persoonlijke droombeelden.
Bij werk in opdracht houdt Pál rekening met de wensen van zijn klanten. Dan gaat hij in zijn kunstwerk wel uit van zijn fantasie maar gebruikt traditionele werkvormen. Hij maakt dan conventioneel werk en uit zich vooral in de stijlen en vormen van de traditionele beeldhouw- en schilderkunst.
Van beide uitingsvormen hebben wij werk van Pál in Maassluis. De Levenscyclus is typerend voor zijn vrije werk, net als zijn grote standbeeld De Verzoening in de leeszaal van onze bibliotheek. Totaal anders is zijn plaquette op de Stadhuiskade bij de boeg van de Furie. Bij dit werk in opdracht toont Pál vooral zijn ambachtelijk vakmanschap in de bronzen uitbeelding van Jan de Hartog, de Furie en de Nederlandse kustlijn.
Hoe de eiken boomstam van De Levenscyclus uit het Hongaarse Matrawoud terecht kwam in een Maassluis’ park is een verhaal apart. Het avontuur begint in 1997 met een kunstestafette en gaat via noodweer op een berghelling, een rituele bijl, scheepstransport en verstoorde dromen over een eerste paal op Het Balkon stilletjes ten onder met een lig-in-de-weg op onze gemeentewerf. De kop was er toen al afgezaagd; die zou later De Verzoening in de bibliotheek worden. Maar wat doe je met een stam die nooit de eerste paal zal worden? Die rijd je terug naar Hongarije, bekvecht ‘m de grens over en vraagt kunstenaar Pál om er een beeldengroep van te maken. Voor in het park. Lees alles over de reizende eik in het HVM themaboekje ‘Stedenband Hatvan-Maassluis 25 jaar’.
In 2018 werden de beelden gerepareerd en gerestaureerd.
Foto: Nel Wilkes