(Scroll for the English version)

Dominee Johannes Fenacolius (1577-1645) kwam in 1608 in Maassluis. Al snel speelde hij een leidende rol in het vissersdorp. In de kerk, maar ook op andere vlakken: de economie, de sociale omstandigheden van de vissersgezinnen, maar zeker ook bij de losmaking van het agrarische moederdorp Maasland (1614). Verder vertaalde Fenacolius werk van klassieke schrijvers en schreef ook zelf boeken.

Zodra Fenacolius hier binnenkwam reorganiseerde hij de plaatselijke kerk. De gereformeerde gemeente groeide hierdoor snel en had een grote invloed op het dagelijks leven. Fenacolius speelde hier als predikant een krachtige rol in. Hij was orthodox in zijn denken, ‘behoudend’ zouden wij zeggen.

U staat hier bovenaan de Wip. Hier stonden ooit drie huizen De omtrekken zijn nog te zien in de straatstenen. In 1638 kocht Fenacolius het middelste huis. De voorkant was aan de Kerkstraat (nu een deel van de Wip) en de achterkant aan het water, bij de Wateringsche Sluis. Nadat Fenacolius overleed woonde zijn zoon er nog een tijd. Rond 1750 is het huis herbouwd en rond 1910 is het gesloopt. Er zat toen een kapperszaak in. Onder de straatstenen zitten nog de fundamenten van het huis.

Het groeiende en welvarender wordende vissersdorp Maassluis dankt zijn scheiding van het agrarische moederdorp Maasland voornamelijk aan de kennis, kundigheid en energie van dominee Fenacolius. In Maasland zetelde het dorpsbestuur en de rechtbank, die maar een keer in de veertien dagen zitting hield. Voor Maassluise kooplieden, reders en vissers was dit een onoverkomelijk bezwaar. Zij konden zolang niet wachten op een uitspraak bij zakelijke geschillen. Bovendien vloeide alle belasting die geïnd werd op de verdiensten in Maassluis in de dorpskas van Maasland. En als de Maassluizers dan iets wilden, moesten ze het zelf betalen.
Het was Fenacolius die voor een scheiding zorgde tussen de twee dorpen. Hij had een goede ingang bij de hogere kringen in het ambacht en het land. Hij lobbyde daar met succes voor Maassluis en hij wist hoe hij de juiste argumenten op papier moest zetten. Het kostte hem ruim twee jaar maar toen waren alle bestuurlijke hobbels genomen en was Maassluis vanaf 1614 zelfstandig.

Fenacolius is ook de man geweest achter de bouw van de Groote Kerk. De bestaande kerk uit 1598 werd al na 10 jaar veel te klein. In 1612 wist Fenacolius de Staten van Holland te overtuigen om de grond aan de kerkmeesters terug te geven waarop in het begin van de 80-jarige oorlog een schans was gebouwd. Zij mochten op dit Schanseiland een kerkhof aanleggen en een nieuwe kerk bouwen. Er brak een tijd aan waarin onder aanvoering van Fenacolius aan geldwerving werd gedaan en plannen werden gemaakt. Dat ging behoedzaam, want het was een tijd van oorlog. In 1629 startte de bouw. Drie jaar later viel deze stil door het wegvallen van inkomsten, maar in 1637 werd de bouw hervat. Fenacolius wijdde de kerk in op 9 oktober 1639. Het was wel een zondag met een zwarte rand, want in de nacht ervoor overleed zijn vrouw Grietje Claesdochter.
De Groote Kerk is nog steeds een markant bouwwerk in de stad. Bezoek hem op vrijdag of zaterdag in het toeristenseizoen en laat u vertellen over de bouw, het mooie orgel en de tastbare vissers-historie.

De visserij vormde een aantal eeuwen het hoofdmiddel van bestaan in Maassluis. Vissers hadden een hachelijk beroep. Velen van hen voeren uit om nooit meer terug te keren. Fenacolius zorgde als bestuurder voor een sociaal vangnet voor het thuisfront van vissers. Zo kregen weduwen van vissers een pensioenuitkering bij overlijden van hun man. Als een soort gekozen vertegenwoordiger van de visserij zorgde Fenacolius ook voor een visserijverzekering in Maassluis. En hij zorgde voor de oprichting van een College van de Kleine Visserij dat bij geschillen een eenduidige uitleg van de verzekeringsbepalingen gaf. Dat gaf orde en rust onder reders, stuurlieden en bemanningsleden.

++++++++++++++++++++

FENACOLIUS, FOUNDER OF MAASSLUIS

Reverend Johannes Fenacolius (1577-1645) arrived in Maassluis in 1608. Soon he played a leading role in the fishing village. In the church, but also in other areas: the economy, the social conditions of the fishing families, but certainly also in the case of the separation from the agricultural mother village of Maasland (1614). Fenacolius also translated work by classical writers and wrote books himself.

As soon as Fenacolius entered here, he reorganized the local church. As a result, the Reformed congregation grew rapidly and had a major influence on daily life. Fenacolius, as a preacher, played a powerful role in this. He was orthodox in his thinking, ‘conservative’ we would say.

You are now at the top of the descending street called Wip. Three houses once stood here. The outlines can still be seen in the paving stones. In 1638 Fenacolius bought the middle house. The front was on the Kerkstraat (now part of the Wip) and the back on the water, at the Wateringen Sluis. After Fenacolius died, his son lived here for a while. The house was rebuilt around 1750 and demolished around 1910. It used to be a barbershop by then. The foundations of the house are still under the paving stones.

The growing and prosperous fishing village of Maassluis owes its separation from the agricultural mother village of Maasland mainly to the knowledge, skills and energy of Reverend Fenacolius. Maasland was the seat of the village council and the court, which only met once every fortnight. This was an insurmountable obstacle for Maassluisian merchants, shipowners and fishermen. They could not wait that long for a ruling in business disputes. In addition, all taxes collected on earnings in Maassluis flowed into the village treasury of Maasland. And if the Maassluisians wanted something, they had to pay for it themselves.
It was Fenacolius who succeeded in separating the two villages. He had a smooth entrance into the higher circles in both the rural district council and the country. He successfully lobbied for Maassluis there and he knew how to put the right arguments on paper. It took him more than two years, but then all administrative hurdles had been overcome and Maassluis became independent from 1614.

Fenacolius was also the man behind the construction of the Great Church. The existing church from 1598 became all too small after 10 years. In 1612, Fenacolius managed to convince the States of Holland to return the land to the church wardens on which a redoubt had been built at the beginning (1568) of the 80-year war. They were allowed to construct a cemetery on this Schanseiland and build a new church. A period of fundraising and making plans started under the leadership of Fenacolius. It had to be done with caution, because it was war time. Construction started in 1629. Three years later it came to a standstill due to the loss of income, but construction was resumed in 1637. Fenacolius consecrated the church on October 9, 1639. It turned to be a black edged Sunday, because his wife Grietje Claes-daughter died the night before.
The Great Churcherk is still a striking building in the city. Visit it on Friday or Saturday during the tourist season and let yourself be told about the construction, the beautiful organ and the tangible fishing history.

Fishing was the main means of existence in Maassluis for several centuries. Fishermen had a perilous profession. Many of them sailed off never to return. As a manager, Fenacolius provided a social safety net for the home front of fishermen. Widows of fishermen, for example, received a pension in the event of the death of their husbands. As a kind of elected representative of the fisheries, Fenacolius also provided fisheries insurance in Maassluis. And he took care of the establishment of a Board of Small Fisheries that gave an unequivocal explanation of the insurance provisions in the event of disputes. This created order and peace among shipowners, mates and crew members.