Voorzitter Gertjan van de Velden hield zijn toespraak op de HVM jubileumdag 35 jaar op 7 april jl in de Groote Kerk van Maassluis. Hier onder kunt u de tekst van de toespraak terug lezen.

Burgemeester, dames en heren,

als voorzitter van de Historische Vereniging Maassluis heet ik u allen van harte welkom.

Wij vieren vandaag het feit dat de HVM 35 jaar geleden, om precies te zijn op dinsdag 29 maart 1983, is opgericht. Dat gebeurde bij notaris Ruijs aan de Haven. De eerste handtekeningen op de akte van oprichting waren die van Henk Steenkist en Leo Kwak.

Henk Steenkist was de eerste voorzitter van de vereniging en ik mag me de vierde noemen. Daar ben ik trots op, want mijn voorgangers waren stuk voor stuk lofwaardige en bevlogen mensen die zich met al hun vermogen hebben ingezet voor het historisch erfgoed van Maassluis. En zij hebben de vereniging tot grote bloei gebracht. Dat schept natuurlijk nogal wat verwachtingen van mij. Ik ga ervoor om die waar te maken.

Als ik een vergelijking trek tussen 35 verenigingsjaren en 35 mensen jaren realiseer ik me, dat ik in 1983 nog maar een knulletje van 15 was. Ik zat op de Caland-LTS aan de Mesdaglaan en leerde daar bouwtechniek. Want ik kon lekker tekenen en wilde toen nog architect worden. Ik deed alles wat een 15-jarige in de regel doet en ik verzeker u, de ambitie om voorzitter te worden van de historische vereniging zat daar echt nog niet bij. Gelukkig worden we allemaal volwassen en kunnen ambities en inzichten in die 35 jaar veranderen.

Ook de HVM is in die 35 jaar volwassen geworden en heeft zijn ambities en inzichten ontwikkeld en aangepast aan de veranderende tijd. Als ik een voorbeeld mag noemen: De bestuursleden schreven zelf de boekjes vol en typten ze op stencilvellen. U weet waarschijnlijk nog wel wat dat was, maar scholieren moet ik dat omstandig uitleggen. Vervolgens draaiden de bestuursleden zelf de stencilvellen af en vergaarden de boekjes, lopend om de keukentafel bij een van de leden thuis. Zoals dat in onze jeugd bij de schoolkrant gebeurde. Ook het plakken van de ruggen was handwerk, waarvoor slimme hulpstukken waren gemaakt door één van de leden. Tenslotte het bezorgen, ook dat deden de bestuursleden zelf.

U begrijpt, toen de vereniging binnen 5 jaar groeide van 35 naar 350 leden, was het tijd om deze zaken te moderniseren. Computers met WordPerfect deden hun intrede om het schrijven makkelijker te maken. En een klein legertje van vrijwilligers nam de bestuursleden veel praktisch werk uit handen, zodat die konden doen waar ze goed in waren: besturen. Tegenwoordig maken we ongegeneerd gebruik van alle moderne digitale mogelijkheden die ons beschikbaar worden gesteld. Kort gezegd komt het hierop neer, dat de redactie digitaal een PDF-bestand maakt. Deze mailt naar de drukker, die er vervolgens 1.500 boekjes mee drukt en bij ons aflevert.

En als u nu uw wenkbrauwen fronst over dat grote aantal boekjes? Nee, …het is geen schrijffoutje in mijn speech. De vereniging groeide explosief en had binnen 10 jaar maar liefst 1.400 leden. Dat betekende dat er van de eerste boekjes zelfs herdrukken zijn gemaakt, om iedereen van de volledige serie te kunnen voorzien.

Soms liepen we ook tegen onze grenzen aan. Zo had het bestuur in de beginjaren het aardige plan opgevat dat de voorzitter elk 100e lid speciaal welkom ging heten en deze een kadootje overhandigde. U begrijpt, dat was op een goed moment niet meer bij te houden, Steenkist kon bijna elke maand wel opdraven.

Dat was het mooiste bewijs dat de HVM op de goede weg was, en de juiste formule hanteerde om de Maassluizers te boeien en te interesseren voor het verleden. Het is knap dat de oprichters vanaf het eerste begin kennelijk de juiste toon en formule hebben gevonden om hun leden te boeien. Zelfs notaris Ruijs, die de oprichtingsakte passeerde, heeft enige tijd in het HVM-bestuur gezeten.

In die 35 jaar zijn er daarom ook dingen hetzelfde gebleven. Dat is ten eerste het boekje Historische Schetsen. Opzet en formule waren vanaf het begin een succes. Zo blijkt dat je soms niet hoeft te veranderen om te vernieuwen. Ja, denkt u daar maar even over na…

Wat ik bedoel is dat er nog steeds nieuwe verhalen verschijnen over de geschiedenis in nog altijd dezelfde boekvorm. We zijn inmiddels bij boekje nr. 72.

Het tweede wat nooit veranderd is, zijn de 4 historische avonden per jaar die altijd druk bezocht worden. De invulling is bij het wisselen van de generaties wel iets veranderd. Vroeger trok Leen Stigter met zijn diavoorstellingen van oud Maassluis en oude Maassluizers volle zalen. Hij zorgde voor gezellige hilariteit met zijn ongezouten uitspraken en soms ondersteboven staande dia’s. Tegenwoordig zijn het vele verschillende sprekers die met PowerPoint presentaties, over de meest uiteenlopende onderwerpen, de Maassluizers weten te boeien.

Ten derde noem ik de kalender, die we al vele jaren uitgeven. Het uiterlijk veranderde met de mode en huisstijlen, maar de inhoud bestaat altijd uit mooie foto’s van oud Maassluis.

Hoe gaat de vereniging met haar doelstellingen om?
In 1983 zijn wij voortgekomen uit de Vereniging Vrienden van het Gemeente Museum Maassluis. Zij vonden, dat naast de kunst ook de historie van Maassluis meer aandacht verdiende. ‘Propageren en bevorderen van de stadshistorie’ was dan ook de doelstelling. Het was ook de tijd van de grote stadsveranderingen en sloopprojecten. Of eigenlijk was die net voorbij. En het besef groeide dat alles wat eenmaal weg is, niet meer terugkomt. Nu was dat voor verpauperde stadswijken en onbewoonbare woningen niet erg. Maar ook de Kleine Kerk aan de Hoogstraat was na 400 jaar onder de slopershamer gevallen. Dat was in de jaren 60. En dat was onomkeerbaar.

In de jaren 80 stond de Schuurkerk op instorten en het gebeurde bijna weer. Maar gelukkig was de tijdgeest inmiddels veranderd. Men besefte dat er nog dingen te redden waren die het redden waard waren en gelukkig is dit monument wel behouden gebleven. In dat licht moet u het ontstaan van de historische vereniging zien.

Er zijn nog steeds zaken die de HVM probeert te redden. Dat zijn niet altijd gebouwen van steen en staal. Ik heb het over geestelijk erfgoed. Wat dacht u van al het foto- en filmmateriaal dat bij Maassluizers in schoenendozen zit. En de verhalen en herinneringen die Maassluizers kunnen vertellen. Stukjes vergankelijke historie die wij nu – digitaal – vastleggen voordat ze verdwenen zijn. En daaronder valt ook een stukje collectief geheugen. Wat dacht u van bijna 150 jaargangen van de Maassluise Courant en zijn voorganger de Westlandse Courant? Vergankelijk papier dat nu onbekend en onbemind ligt opgeslagen. Het digitaliseren van zo’n slordige 100.000 krantenpagina’s is tot daar aan toe, geloof het of niet, daar zijn onze vrijwilligers toe bereid. Maar… ze vervolgens doorzoekbaar maken en ontsluiten via internet is een klus die het budget én de kennis van de HVM te boven gaat. Toch zijn we al jaren bezig de mogelijkheden te onderzoeken en we komen er steeds dichterbij. We geven het niet op.

Dames en heren, ik denk dat ik duidelijk heb gemaakt dat de HVM in die 35 jaar is uitgegroeid tot een serieuze vereniging.

Waar houden we ons tegenwoordig mee bezig?
Van de, nu, bijna 1.300 leden zijn er zo’n 75 zeer actief. Dat vergt een overzichtelijke en goed geleide organisatie. Af en toe lijkt de HVM net een onderneming met een aantal bedrijfstakken.

In de eerste plaats noem ik de Commissie Historie Maassluis. Daaronder valt ook de redactie. De commissieleden doen onderzoek op allerlei terreinen en publiceren daarover. Ze leggen herinneringen vast van Maassluizers die goed kunnen vertellen. Naast de Historische Schetsen schrijven zij boeken vol en stellen lezingen samen.

Als tweede bedrijfstak hebben we de Commissie Collecties. Deze stelt al het archief- en beeldmateriaal van Maassluis veilig. Dat doet ze door het te digitaliseren en te ontsluiten op internet. De HVM-collectiebank bevat al 9.000 beelden die door iedereen zijn te raadplegen. Onze stadsfotografen leggen alle veranderingen – die elke dag plaatsvinden in Maassluis – vast op de digitale plaat. Je zou kunnen zeggen dat zij de geschiedenis vastleggen op het moment dat het gebeurt.

De derde commissie is de Commissie Stad en Monument. Deze leidt stadsgidsen op en laat de stad en haar historie zien aan iedereen die dat wil. We blijven hierin vernieuwen en uitbreiden. Zo zijn er thematische wandelingen ontwikkeld, zoals recent de wandeling langs de brandgrens van het bombardement 18 maart 1943. En er zijn gidsen bijgeschoold om rondleidingen in deze Groote kerk te geven, in samenwerking met de vrijwilligers van de kerk. Ik denk dat we het goed doen, want zelfs de burgemeester heeft zich aangemeld als stadsgids. Voor de goede orde: hij heeft dezelfde proeve van bekwaamheid af moeten leggen als alle andere gidsen. En met succes.

Als vierde en vijfde zijn er de commissie pr en promotie en de commissie evenementen. Deze treden naar buiten en promoten de stad en haar geschiedenis in samenwerking met vele andere Maassluise instellingen. Zij verzorgen de HizzQuiz – de historische kwissen in diverse openbare gelegenheden – en regelen de HVM-promotiekraam op evenementen zoals de Furieade. Als HCR, de stichting Historisch Culturele Reizen, organiseren zij leuke dagtochten voor onze leden.

Dit jaar organiseren zij ook – speciaal vanwege ons 35-jarig jubileum – de grote Stadsquiz Maassluis. In het kader van samenwerken en verbinden probeert de HVM heel Maassluis deze zomer op zijn kop te zetten, en in beweging te krijgen om 235 vragen en opdrachten op te lossen. Het team wat hiermee het meest aantal punten haalt is de winnaar en wint een mooi geldbedrag wat zij moeten schenken aan een goed doel of instelling in Maassluis. Meer informatie over de Stadquiz Maassluis staat op de website stadsquizmaassluis.nl en u zult zien dat het jubileum getal 35 hier steeds weer terugkomt.

Laat het duidelijk zijn, deze opsomming van commissies geeft geen rangorde aan. Ze staan naast elkaar en zijn allemaal even belangrijk.

Zover zijn we gekomen, maar hoe gaan we verder?
We denken dat we best lekker bezig zijn, maar toch hebben we wat plannen voor de nabije en verre toekomst. Zo zullen we ons intensief op nieuwe ledenwerving blijven richten. We hebben ons gerealiseerd dat zo’n grote vereniging van overwegend wat oudere leden een relatief groot verloop kent. Het is belangrijk het ledental op peil te houden en het is ook prettig is als wij zelfs nog doorgroeien. Daarom werken we hard aan onze naamsbekendheid met folders, boekjes en zelfs bier.

Ook het coördineren en op peil houden van onze actieve vrijwilligers is een prioriteit. We willen het werken voor de vereniging leuk en aantrekkelijk houden. Vooral de werksfeer en het onderling contact kan een reden zijn de vrijwilligers aan ons te binden.

Naar buiten toe blijven we de samenwerking zoeken met alle andere historisch culturele instellingen en de stadspromotie in Maassluis. Intensieve samenwerking met het Museum Maassluis, waar we nu inwonend zijn, staat daarbij bovenaan. Wij denken dat samenwerking tussen verenigingen een hoop voordelen en kracht kan opleveren. Een simpel voorbeeld is dat we deze jubileum dag in de Groote Kerk vieren, tegelijk met muziekvereniging Kunst Na Arbeid, die 100 jaar bestaat.

Voorop blijft staan dat wij altijd de geschiedenis van Maassluis onderzoeken en promoten. Zoals onze tegenwoordige slogan luidt: De HVM verzamelt, ontrafelt en deelt de geschiedenis van Maassluis. En vandaag willen wij dat feestelijk met u delen.

Ik dank u wel.